Archeologisch onderzoek: Deel 1

Ik krijg vaak de vraag wat een archeoloog zoal doet en hoe een onderzoek er uit ziet. Voor dat de “echte” opgraving begint heeft de archeoloog al veel werk verzet. Wist je bijvoorbeeld dat een archeologisch onderzoek niet in het veld begint maar achter de computer. Ik ga in dit artikel in het kort in op het onderzoek dat plaatsvind voor dat de opgraving begint. 

Archeologisch onderzoek

Er bestaan verschillende soorten archeologisch onderzoek die elkaar in principe opvolgen. Volgens de Nederlandse wet is de verstoorder verantwoordelijk voor het archeologisch onderzoek. Dat betekent heel simpel, de persoon die wil bouwen moet voor de kosten opdraaien. Dus als een projectontwikkelaar een nieuwe woonwijk wil bouwen. Dan moet hij ervoor zorgen dat de archeologie wordt geregeld.

In Nederland is er commerciële archeologie, dus gewoon een bedrijf die als dienst archeologisch onderzoek verkoopt. De archeologen beginnen niet zomaar lukraak te graven in de hoop dat iets te vinden. Voor dat archeologen beginnen met de opgraving, doen ze eerst ander onderzoek.

Bureauonderzoek laptop op kantoor

Eerst wordt er een bureauonderzoek uitgevoerd. Een bureauonderzoek doe je van achter de computer. Door naar verschillende bronnen te kijken kan de archeoloog een verwachting schetsen. Deze verwachting kan aan de hand van een booronderzoek worden getest.

Voorbeelden van deze bronnen zijn bijvoorbeeld oude kaarten. Ook archeologische opgravingen uit de buurt kunnen een goede bron zijn. Maar denk ook aan bodemkaarten. De archeologen gebruiken een leidraad met daarin een lijst van bronnen.

Booronderzoek

Bij een een lage verwachting kan er aan de hand van een booronderzoek worden gekeken hoe de grond opbouw is. Als je ziet dat de grond lagen niet meer intact zijn dan kan  worden besloten dat er geen vervolgonderzoek nodig is. Dat betekend dat het niet nodig is om een opgraving uit te voeren. In mijn voorbeeld kan de projectontwikkelaar dan beginnen met de bouw van de woonwijk.

Maar ook bij een hoge verwachting kan een booronderzoek inzichten geven. Aan de hand van de bodem opbouw kan je sporen van menselijk handelen terug zien. Denk bijvoorbeeld aan oude akkers of woonplaatsen. Maar ook de bodem opbouw kan je aanwijzingen geven waar je wel en niet moet zoeken naar een archeologische site.

Proefsleuvengraafmachine voor archeologisch onderzoek

Bij twijfel kan je aan de hand van proefsleuven kijken wat en of er iets in de bodem zit. Deze sleuven zijn vaak 2 meter breed en een paar meter lang. Bij een proefsleuven onderzoek kijken archeologen vooral naar de bodemopbouw.

Ook kijken we naar de aanwezige grondsporen en de kwaliteit van deze sporen. Hiermee bedoel ik dat archeologen kijken naar de manier hoe de sporen zijn bewaard in de bodem.

Aan de hand van proefsleuven kan een archeoloog ook het onderzoeksgebied in kaart brengen. Het is mogelijk om door het proefsleuven onderzoek het onderzoeksgebied te verkleinen. Om zo de opgraving te consenteren bij de archeologische site. En vooral de gebieden waar geen archeologie aanwezig is kunnen dan al worden vrijgegeven.

Vervolgonderzoek

In ieder stadium van het onderzoek kan er besloten worden om over te gaan op een volledige opgraving of juist niet. Maar als er dan een opgraving komt moet alles uit de kast worden gehaald. De archeologische opgraving ga ik in deel 2 behandelen.

Heb je vragen of opmerkingen laat ze dan achter in bij de reacties of neem contact met mij op via het contact formulier. Ik probeer zo snel en goed mogelijk antwoord te geven. En lees ook mijn andere artikelen over de archeologie.

Meer informatie over dit onderwerp is te vinden op de website van de stichting infrastructuur kwaliteitsborging bodembeheer, of zoals archeologen het beter kennen het  sikb.

Geef een reactie