Je hebt het vast al gehoord op het nieuws of gelezen in de krant of online, maar Nederland is twee UNESCO Werelderfgoederen rijker. De Neder-Germaanse Limes en de Koloniën van Weldadigheid hebben de status UNESCO werelderfgoed gekregen en De Hollandse Waterlinie is uitgebreid met de Nieuwe Hollandse Waterlinie. In dit artikel zal ik jullie even kort uitleggen wat nu de UNESCO werelderfgoedlijst is. Verder zal ik de nieuwe werelderfgoederen bespreken en welke andere werelderfgoederen er in Nederland liggen.
UNESCO Werelderfgoed
UNESCO is het meest bekend van zijn werelderfgoedlijst, maar zij doen meer dan het samenstellen van een leuk lijstje. Om uniek cultureel of natuurlijk erfgoed te kunnen beschermen is er in 1972 het Werelderfgoedverdrag van UNESCO getekend. Met dit verdrag worden gebouwde monumenten, archeologisch vindplaatsen, cultuurlandschappen, natuurgebieden en historische stadscentra.
Voordat iets op de werelderfgoedlijst kan komen te staan moet er aangetoond worden dat het erfgoed over uitzonderlijke universele waarden beschikt. Dit betekent dat het erfgoed heel bijzonder moet zijn. En dat het van onvervangbare waarde is voor de hele mensheid. Dit wordt besloten door een commissie van 21 landen.
De Koloniën van Weldadigheid
Op maandag 26 juli 2021 werd bekend dat de Koloniën van Weldadigheid werden toegevoegd aan de UNESCO Werelderfgoedlijst. De Koloniën van Weldadigheid waren de Drentse dorpen Frederiksoord, Wilhelminaoord en Veenhuizen en de Vlaamse plaats Wortel. De Koloniën van Weldadigheid werden in 1818 door Johannes van de Bosch opgericht op de ‘Woeste gronden’, zoals de gebieden in Drenthe werden genoemd. Hier kregen arme en kansloze stedelingen een huisje en een beetje grond en ze werden opgeleid tot boer of ze leerde een ander vak. Hierdoor konden ze hun eigen voedsel verbouwen en konden ze dankzij een eigen bedrijfje in hun eigen onderhoud voorzien. De arme stedelingen woonde vaak met hun gezin in één van de koloniën en waren vrij om te vertrekken wanneer zij wilden. Later ontstonden er ook onvrije koloniën waar landlopers en bedelaars in een afgesloten omgeving moesten werken.
Met onze moderne ogen vinden we dit misschien barbaars. Het weghalen van armen uit de stad en ze op goedkope ‘woeste gronden’, vaak heidegronden, aan het werk te zetten. Maar in die tijd was dit een moderne manier van armoedebestrijding. Door mensen een vak te leren, maar ook discipline en zelfredzaamheid nam de armoede af in de steden. Er was internationaal aandacht voor dit project en in andere landen ontstonden zulke zelfde projecten.
Maar het project was economisch niet rendabel. De kosten waren hoger dan de inkomsten en de onvrije koloniën werden door het rijk overgenomen en veranderd in strafinrichtingen voor bedelaars en landlopers. Dit klinkt wederom barbaars en met onze normen en waarden was dat ook zo. Maar in die periode werden bedelaars en landlopers gezien als criminelen.
In de vrije koloniën werd geïnvesteerd in grootschalige boerderijen, waar de mensen konden werken en dus geen eigen bedrijfjes meer. Ook kwamen er land- en tuinbouwscholen en complexen voor bejaardenzorg.
De Neder-Germaanse Limes
Op dinsdag 27 juli 2021 werd duidelijk dat ook de Neder-Germaanse Limes werd opgenomen op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Dit was het in Nederland en Duitsland gelegen deel van de Romeinse Rijksgrens. De Neder-Germaanse Limes in Nederland liep vanaf Katwijk via Utrecht naar Arnhem en vanaf daar naar Duitsland. In Nederland krijgen 19 vindplaatsen de status van UNESCO Werelderfgoed. Dit zijn er slechts een paar in vergelijking tot wat we allemaal al in Nederland is aangetroffen van de Limes, maar enkel de meest complete en best bewaarde vindplaatsen krijgen de status UNESCO Werelderfgoed.
Werelderfgoed van Nederland
Met deze twee nieuwe Werelderfgoederen heeft Nederland nu 12 Werelderfgoederen. Hieronder vind je een lijstje met de Werelderfgoederen van Nederland.
- Neder-Germaanse Limes (2021)
- Koloniën van Weldadigheid (2021)
- Hollandse Waterlinies (1996, uitgebreid in 2021)
- Amsterdamse Grachtengrodel (2010)
- Droogmakerij De Beemster (1999)
- Molencomplex Kinderdijk-Elshout (1997)
- Rietveld Schröderhuis (2000)
- Van Nellefabriek (2014)
- Waddenzee (2009)
- Ir. D.F. Woudagemaal (1998)
- Willemstad (curação) (1997)