In eerdere blogartikelen heb ik al eens beschreven dat ik in mijn onderzoek kijk naar de herkomst van vaatwerk uit de 13e en 14e eeuw om zo handelsstromen te reconstrueren. Het meeste vaatwerk binnen mijn onderzoek is het aardewerk de grootste vondst groep. Binnen mijn onderzoek maak ik een onderscheid tussen lokaal gemaakt aardewerk en geïmporteerd aardewerk. In dit artikel wil ik jullie meer vertellen over het lokale aardewerk uit mijn onderzoek.
Lokaal vaatwerk
Lokaal vaatwerk is vaak van aardewerk. Dit vaatwerk werd door de individuele huishoudens gemaakt of door pottenbakkers in of net buiten de stad of dorp. Binnen mijn onderzoek komen drie soorten aardewerk voor die lokaal werden geproduceerd. Dit zijn het kogelpotaardewerk, roodbakkend aardewerk en grijsbakkend aardewerk.
Kogelpot
Het kogelpotaardewerk komt al voor vanaf 800 na Chr. Dit aardewerk werd met de hand gemaakt op een huishoudelijk niveau. Vanaf de 10e eeuw was het kogelpotaardewerk de meest voorkomende vorm van aardewerk. Dit type aardewerk werd vooral gebruikt als kookpotten, maar ook voor de opslag konden deze potten worden gebruikt. Omdat het kogelpotaardewerk op lokale of huishoudelijke schaal werd geproduceerd is er veel variatie in de vormen. Hierdoor is er ook een verschil in de einddatering van het kogelpotaardewerk. In Limburg verdwijnt dit type aardewerk in de 11e eeuw terwijl in Groningen dit type aardewerk tot eind 14e eeuw in gebruik.
Grijs en rood aardewerk
Het roodbakkend aardewerk en grijsbakkend aardewerk werd door lokale pottenbakkers gemaakt. Beide soorten aardewerk werden door de potenbakkers gemaakt op een draaischerf. De twee typen aardewerk werden van dezelfde klei gemaakt en vaak ook in dezelfde oven. Door te variëren in de bak techniek kon de pottenbakker twee verschillende soorten aardewerk maken met twee verschillende kleuren. De klei in Nederland bevat redelijk wat ijzer. Als ijzer in contact komt met zuurstof dan oxideert het, het roest. Hierdoor kleurt het aardewerk rood. Als er tijdens het bakken van de klei geen zuurstof in de oven komt dan wordt het aardewerk grijs.
Het grijsbakkend aardewerk werd vooral gebruikt voor de opslag van vloeistoffen die koud moeten blijven zoals melk. Het grijsbakkend aardwerk beperkt de verdamping van vloeistof. Hierdoor bleven vloeistoffen langer koel.
Het roodbakkend aardewerk werd gebruik om vaatwerk mee te maken. De vormen die werden gemaakt liepen heel erg uit elkaar. Het roodbakkend aardewerk werd gebruik voor kookpannen maar ook voor borden en kommen.
Meer lezen
Wil je nu meer lezen over mijn huidige onderzoek bekijk dan ook eens deze blogs:
Maar misschien wil je iets lezen dat niet door mij is geschreven dan raad ik het boek archeologie van middeleeuws Nederland aan.
Een kleine disclaimer in dit artikel staat een product link naar de website van bol.com. Ik ben niet gevraagd en wordt ook niet betaald om deze link met jullie te delen. Wel krijg ik een kleine commissie als jullie iets via mijn link kopen bij Bol. Dit kost jullie niets, maar zorgt er voor dat ik de kosten van deze website kan betalen.