De prehistorie is de langste periode uit de menselijke geschiedenis. In de geschiedenisboekjes waar we in Nederland les uit krijgen is de prehistorie maar een paar pagina’s. In dit artikel kan ik niet de hele prehistorie behandelen maar ga ik een kort overzicht geven van een deel van de prehistorie, de steentijd in Nederland.
De Tijd
In september 2018 (ja zolang geleden) heb ik een artikel geschreven over de tijdindeling die in de archeologie wordt gebruikt. In dat artikel kan je lezen dat de prehistorie opgedeeld wordt in de steentijd, bronstijd en ijzertijd. De laatste twee noemen we samen de metaaltijden. Als je dit artikel nog niet heb gelezen, lees hem dan hier.
Prehistorie
Voor dat ik begin over de steentijd zal ik eerst de term prehistorie uitleggen. Het woord prehistorie kan worden opgedeeld in twee delen pre en historie. Het woord historie betekend geschiedenis, geschiedverhaal of verhaal over iets dat is gebeurt. Hiermee verwijzen we naar een tijd waarover geschreven bronnen bestaan. Het woord pre betekend voor. Dus prehistorie betekend dus de tijd voor de geschreven bronnen.
Het begin 
Het begon met een klap 🙂 , nee dat is te ver terug. Archeologie doet onderzoek naar mensen dus ons verhaal begint wanneer de eerste mensen Nederland binnen komen.
Even een kort zijspoor voor het geval dat je het nog niet wist. De mensheid in al zijn verschillende vormen is ontstaan in Afrika miljoenen jaren geleden. Voordat wij moderne mensen bestonden waren er verschillende andere mensachtige die leefde. Maar dat is ingewikkelde korst en komt misschien een andere keer.
De oudste duidelijke sporen van mensen in Nederland dateren uit het midden-paleolithicum (300.000-35.000 jaar geleden). Deze sporen bestonden uit vuurstenen werktuigen die werden gevonden in een grindgroeven in Rhenen. Deze vuurstenen werktuigen waren waarschijnlijk van de Homo Heidelbergensis (prehistorische voorganger van de mens). Deze mensen leefde tijdens de laatste fase van het Salien (de voorlaatste ijstijd).
Neanderthalers in Nederland
Tijdens het Emien (warme periode tussen de ijstijden) en het Weichselien (laatse ijstijd) leefde de Neanderthalers in Nederland. Tijdens de koudste periode van het Weichselien was Nederland onbewoonbaar. Alleen in de zomer konden goed aangepaste dieren zoals de wolharige mammoet het overleven in Nederland.
Neanderthalers verschilde niet zoveel van de moderne mens. Ze waren iets kleiner maar robuuster. Neanderthalers hadden meer vooruitstekende wenkbrauwen en een terugwijkend voorhoofd. Ze jaagde in kleine groepen op mammoeten, neushoorns, reuzen herten en wilde paarden. De oudste vondsten van de neanderthalers zijn gevonden in de Belvedère-groeven bij Maastricht.
In het laat-paleolithicum verandert er iets de moderne mens komt naar het Nederlands gebied. Het Nederlandse landschap is nog steeds een toendra waar kleine groepjes jager leefde en de Neanderthalers verdwijnen. De jagers reisde rond en woonde in tenten, echte huizen bestonden er toen nog niet in Nederland.
De midden steentijd
Het mesolithicum (8800-4900 voor Chr.) vindt plaats na de overgang van het Weichselien naar het holoceen. In het holoceen is de periode waar wij nu ook in leven. Door de klimaatsverandering verandert het landschap van een ijskoude toendra naar een bosrijke omgeving met elanden, herten, wilde zwijnen en oerossen. Ook in het mesolithicum bleven de mensen jagen en verzamelen. Mensen leefde nog in kampen waar ze een korte tijd bleven. Deze mensen bleven gereedschap van vuursteen gebruiken. Ze jaagde met pijl en boog of met speren. Op deze manier bleven de mensen leven tot het vroeg neolithicum.
De late steentijd
Het vroeg neolithicum (5300 voor Chr.) wordt gekenmerkt door de komst van de eerste boeren in zuid Limburg. Ten noorden van Limburg bleven de mensen leven zoals ze deden in het mesolithicum. Vanaf het midden neolithicum (4200-2850 voor Chr.) gingen mensen in andere gebieden in Nederland over naar het boer zijn. Bij het boeren hoorde ook het leven op één vaste plaats, dit wordt ook wel een sedentaire leefwijze genoemd.
Meer weten
Ik kreeg de vraag over waar ik dit allemaal vandaan had. En als je meer wil weten over dit onderwerp zijn er twee boeken die je meer informatie kunnen geven. Beide boeken heten (heel origineel) Nederland in de prehistorie.
Een kleine disclaimer ik wordt niet betaald voor het plaatsen van de links die in de tekst voorkomen van bol.com. Mocht je via mijn link besluiten iets te kopen bij bol.com dan krijg ik daar wel een kleine commissie voor. Dit kost jou geen cent extra en levert mij een paar cent op om deze site in de lucht te kunnen houden.
Heb je nu nog vragen of suggesties voor mij laat dan een bericht hier onder achter of neem contact met me op via het contact formulier.