Voor een heleboel mensen is een kop thee niet meer uit het leven weg te denken. Even een kop bij het ontbijt of op het werk zit voor veel mensen in de dagelijkse routine. Thee bestaat in vele soorten en smaken, het zit in een zakje of als losse blaadjes in een potje. Beter gezet thee is overal en het is populair. In Nederland worden er gemiddeld drie koppen thee per persoon per dag gedronken. Dit was in de 17e eeuw wel anders.
De oorsprong van Thee
Thee komt van oorsprong uit China. Uit historische bronnen weten we dat in de 4e eeuw na Christus al thee werd gedronken in China. Volgens Chinese legendes dateert het gebruik van thee drinken nog verder terug. Volgens de legende dwarrelde er 5000 jaar voor Christus enkele thee bladeren in een pot kokend water. Dit water ging zo lekker ruiken dat de mensen thee gingen maken.
De vroegste vermelding van thee in Europa dateert uit 1559. In dat jaar verscheen er een boek met reisverhalen met onder andere het verhaal van een Perzische koopman die tijdens zijn reis naar China Chea of Chiai Catai leerde kennen. Dit was een drank dat werd gemaakt van bladeren in kokend water.
Thee in de 17e eeuw in Nederland
De VOC (verenigde Oost-Indische Compagnie) importeerde de thee van af het jaar 1606. De thee was afkomstig uit China en Japan, door de lange afstand die de thee af moest leggen was het een dure drank. Vanaf de tweede helft van de 17e eeuw begonnen koffie en thee een belangrijke plaats in het consumptiepatroon in te nemen, dit zorgt voor een culturele omslag.
Thee was in de 17e en 18e eeuw een drank die meer door vrouwen werd gedronken dan door mannen. De thee en de nieuwe gewoonten die hierbij hoorden verspreidden zich door exclusieve theevisites. Deze theevisites werden door dames van een hogere sociale klasse georganiseerd. In de prent hieronder zie je z’n theevisite afgebeeld door Pieter van de Berge in 1694-1737. Hier zie je niet alleen de dames hun thee drinken, maar op de achtergrond zie je ook een kast met pronk servies staan. Dit servies was bedoeld om gezien te worden en niet zozeer om gebruikt te worden.
Slurpen van een schotel
Op verschillende schilderijen is te zien dat de thee en ook koffie niet uit het kopje werd gedronken. Koffie en hee werden in het kopje geschonken, maar van het schoteltje af gedronken. Deze traditie is waarschijnlijk begonnen als een manier om de hete drank sneller te laten afkoelen.
Tot 1760 hadden de kopjes waaruit de koffie en thee werden gedronken geen oortjes om deze bij vast te houden. Omdat het porselein relatief dun was zou het kopje te heet worden om zo vast te houden. Door de hete drank uit te schenken over het schoteltje koelde deze sneller af en was het niet nodig om het hete kopje vast te houden.
Vanaf 1760 werden er porseleinen kopjes geproduceerd met een oor. Door de hoge prijs van deze kopjes konden veel mensen zich deze niet veroorloven waardoor de traditie van het drinken van de schotel zich voortzette. Een kopje met een oor was twee keer zo duur als een kopje zonder. De reden hiervoor was de grotere kans dat het kopje zou breken en de extra ruimte die het kopje in beslag nam tijdens het vervoer.
Opgravingen
Tijdens veel van de opgravingen in de Nederlandse binnensteden worden er veel keramiek scherven gevonden, onder andere porselein scherven. Porselein is een heel hard gebakken keramiek soort die vanaf de 16e eeuw mondjesmaat voorkomt in Nederland. Dit soort keramiek werd eerst hoofdzakelijk uit Azië geïmporteerd. Later gingen Europeeste pottenbakkers dit type keramiek ook maken.
Meer weten
Wil je nu meer te weten komen over wat archeologie is, lees dan vooral dit artikel van mij. Ik heb ook meer artikelen geschreven over de 17e en 18e eeuw, deze vind je allemaal op deze pagina.
De historische prenten en schilderijen die ik in dit artikel heb laten zien zijn afkomstig van de Rijksstudio van het Rijksmuseum. Als je op de afbeelding klikt dan kom je meteen bij het dit werk aan. De Rijksstudio vind je hier.
Ik heb een paar keer de vraag gekregen waar ik mijn informatie vandaan haal. En ik heb met plezier deze e-mails beantwoord, want voor een werkstuk kan je altijd beter naar het originele boek verwijzen in plaats van een website. In de toekomst zal ik vaker de boeken en artikelen die ik gebruik voor mijn tekst onderaan het artikel vermelden. Voor dit artikel heb ik de volgende bronnen gebruikt:
Het boek steden in scherven van Michiel Bartels
Het boek Smaken vergeschiedneis van de dorsten” target=”_blank” rel=”noreferrer noopener”>rsten van Ramond van Uytven
De website https://voc-kenniscentrum.nl/prod-thee.html
Disclaimer
Nog even een disclaimer ik heb dit boek zelf gekocht, en krijg geen geld van de auteur of uitgever voor deze review. In dit artikel heb ik wel een link naar het boek bij Bol.com geplaatst. Als je interesse hebt in dit boek kan je via de link naar de pagina van Bol.com. Als je besluit het boek te kopen via mijn link dan krijg ik een kleine commissie van Bol. Dit kost jou geen cent en helpt mij heel erg.