Iedere archeoloog vind het heerlijk om over zijn of haar beroep te praten. Vragen over archeologie beantwoorden vinden we over he algemeen heel leuk. Het gebeurt vaak dat mensen bij een archeologische opgraving vragen stellen. Nu wordt er altijd gezegd dat er geen domme vragen zijn. Toch zijn er enkele vragen die veel archeologen toch liever niet horen.
De situatie
Het komt veel voor dat mensen zien dat we ergens aan het graven zijn en dat ze even komen kijken. Je hebt mensen die alleen even willen kijken, maar ook veel mensen die toch een vraag hebben. En over het algemeen vinden we dit heel erg leuk. Vragen zoals wat hebben jullie gevonden, hoe oud is het en hoe weet je dat. En dit zijn leuke vragen.
We zijn natuurlijk gewoon aan het werk, en hebben dus niet alle tijd om hele verhalen op te houden. Maar een paar simpele vragen beantwoorden dat vinden veel archeologen wel leuk. Maar niet alle vragen zijn even leuk om iedere keer weer te krijgen. En ik weet dat de mensen die ze stellen het niet verkeerd bedoelen, maar sommige vragen of opmerkingen horen archeologen gewoon liever niet.
Vragen over archeologie
1. Heb je al goud gevonden?
Dit is één van die vragen over archeologie die constant worden gesteld. Heb je al goud gevonden? En 99,9% van de tijd is het antwoord NEE! En we zijn archeologen, geen schatgravers. En natuurlijk zouden we het heel leuk vinden om goud te vinden, maar dat is niet ons doel. En hetzelfde geld voor andere mooie spulletjes. Het vinden van mooie dingen is niet ons doel. Het is dus z’n vraag die je misschien beter niet kan stellen.
2. Kom je ook dino’s tegen
Als je een vraag hebt over dinosauriërs dan zit je bij een archeoloog aan het verkeerde adres. Wij als archeologen onderzoeken namelijk mensen (lees hier meer) en dus geen dino’s. En die komen we ook niet tegen. Hier in de Nederlandse bodem zou je best diep moeten graven wil je dino’s tegen komen en dan is er geen archeoloog aan het werk, maar een paleontoloog. Dus archeologie is mensen paleontoloog is dino 😉
3. Hoeveel is het waard?
Deze vraag raakt aan punt 1, maar de vraag komt van een iets ander punt. De vraag of we al goud hebben gevonden wordt vaak als een grap gesteld, niet altijd natuurlijk. De vraag hoeveel iets waard is komt voort uit nieuwsgierigheid en economisch oogpunt.
Vanuit economisch oogpunt zijn veel van de vondsten die we doen niet zo veel waard. Ik bedoel we vinden vooral scherven en zelden hele voorwerpen. Ik weet dat er een hele handel is waarin wel hele bodemvondsten worden verhandeld of munten of zo. En wat daarvan de waarde is durf ik niet te zeggen. Volgens mij is het vooral wat de gek er voor geeft, zoals bij veel antiek en kunst het geval is.
Maar de vraag wat is het waard, is een moeilijke. Economisch gezien of in euro’s is het waarschijnlijk allemaal niet zo veel waard. Maar wij kijken naar de wetenschappelijke waarde, en de waarde voor het verhaal. En ja dan is het voor ons best veel waard.
4. Hier vind je toch niets
Deze opmerking is soms iets irritant. Deze opmerking wordt door twee soorten mensen gemaakt. Het eerste type is een groep die archeologie onzinnig vind. En het een soort hobby voor mensen met te veel tijd vinden. En dit is eigenlijk een belediging. Ik en andere archeologen hebben gestudeerd en werken iedere dag in weer en wind, het is dus geen hobby maar een baan. Een tweede groep mensen die deze opmerking maken zijn mensen die niet weten dat er veel geschiedenis in de grond zit. Een geschiedenis die je misschien nog niet kent. En deze mensen zou ik willen vragen: zeg niet dat er och niets zit, vraag wat er zit en hoe we dit weten. We gaan namelijk niet zomaar in het wilde weg graven, maar we doen eerst andere onderzoeken.
5. Jij wil vast naar Egypte
Dit is nog z’n opmerking die ik (en andere archeologen) veel krijgen. Veel mensen denken bij archeologie aan Egypte. En ik begrijp het, maar archeologie is overal zelfs in de zee. Dus kort NEE ik wil niet naar Egypte. Hier is zoveel te ontdekken en Egypte laten we eerlijk zijn, ik spreek de taal niet, het is er erg warm en al dat zand. Nee bedankt ik blijf in ons mooie landje, lekker dicht bij huis en haard.
6. Net als Indiana Jones.
Opnieuw iets wat we veel horen. De open dagen van de universiteiten beginnen er ook altijd mee. Archeologie is NIET zoals Indiana Jones! Als Indiana Jones een archeoloog was had hij voor dat hij het standbeeld (af welke andere schat dan ook) weghaalde in elk geval eerst een foto moeten maken. Het spijt me als ik hiermee je dromen aan diggelen help, maar archeologen gaan doorgaans niet zo te werk.
7. Is het geen mannen wereld?
Dit is z’n opmerking, ik hoor hem vaker, maar waarom weet ik niet. Op de een of andere manier wordt archeologie gezien als een mannen beroep of een man dominant beroep. Misschien omdat we vaak op bouwplaatsen werken. Ik heb geen idee.
Het idee is al zover ingebakken dat er binnen de archeologie onderzoeken naar worden gedaan. Maar is het dan een mannen wereldje. Nou nee een oud medestudent van mij heeft hier onderzoek naar gedaan en in 2019 was 49,5% van de archeologen die geregistreerd archeoloog zijn (langer dan 3 jaar werkzaam zijn als archeoloog). Datzelfde jaar was iets meer dan de helft van de studenten archeologie vrouw. Beter gezegd het is ongeveer 50/50. Voor meer informatie over dit onderwerp zou je deze publicatie kunnen lezen.
Vragen of opmerkingen
Wat ik wil dat je opsteekt van dit artikel is dat wij archeologen geen schatzoekers zijn, maar onderzoek doen naar mensen aan de hand van de resten die ze in de grond achter laten. Tijdens een opgraving (als de tijd het natuurlijk toestaat) willen we graag vragen beantwoorden. Maar misschien niet de dooddoeners die we zo vaak horen.
Maar heb jij nu nog een vraag voor mij, stel ze hier onder of stel ze via het contactformulier. Ik probeer zo snel mogelijk antwoordt te geven op je vraag.